Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι εδώ και καιρό σταθερά παρούσα σε κάθε δημόσια συζήτηση που αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους. Έχει γίνει αντιληπτό ότι δημιουργεί και θα δημιουργήσει ακόμα περισσότερες ευκαιρίες για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, για την επιχειρηματική ανάπτυξη, για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Διοίκησης. Οφείλουμε να τις αξιοποιήσουμε.
Η πρόκληση είναι σαφής: να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε μια εθνική πολιτική που δεν περιορίζεται στην υιοθέτηση εργαλείων ΤΝ, αλλά δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την βιώσιμη και αξιόπιστη ανάπτυξή της. Αυτό σημαίνει, πάνω απ’ όλα, εθνική ικανότητα σε δύο πεδία, στα δεδομένα και στις υποδομές.
Στην κατεύθυνση αυτή, η μετονομασία του Υπουργείου σε Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης, όπως ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, είναι μια συμβολική πράξη, που κατοχυρώνει όμως τη στρατηγική σημασία που αποδίδουμε σε αυτή την τεχνολογία. Θα αξιοποιήσουμε την ΤΝ σε κάθε τομέα δημόσιας πολιτικής που μπορεί να φανεί χρήσιμη για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Προχωρούμε με επενδύσεις σε υποδομές και δεδομένα που θα μας καταστήσουν κυρίαρχους στα πεδία αυτά, άρα και στην ανάπτυξη της ΤΝ.
Εξάλλου χωρίς δεδομένα κατάλληλα για εκπαίδευση και χρήση σε συστήματα ΤΝ, καμία χώρα δεν μπορεί να παράγει τεχνολογικά συστήματα με ουσιαστικό αντίκτυπο. Χρειαζόμαστε λοιπόν περισσότερα ποιοτικά, Ai ready δεδομένα. Αυτό απαιτεί προφανώς μια αλλαγή κουλτούρας στον δημόσιο τομέα και ισχυρότερη συνεργασία μεταξύ των φορέων. Με τον Κανονισμό για τη Διακυβέρνηση Δεδομένων και την Εθνική Στρατηγική Δημόσιων Δεδομένων δημιουργούμε το πλαίσιο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Επιπλέον, καθοριστικό ρόλο έχουν στοχευμένες ενέργειες, όπως το δίκτυο data officers για τον καλύτερο συντονισμό των δημόσιων οργανισμών και το νέο portal για ανοιχτά δεδομένα.
Την ίδια στιγμή, η ανάπτυξη της ΤN απαιτεί υπολογιστική ισχύ. Προχωρούμε δυναμικά στη δημιουργία του υπερυπολογιστή «Δαίδαλος», ο οποίος αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το δεύτερο τρίμηνο του 2026. Ο «Δαίδαλος», ένας από τους ισχυρότερους υπερυπολογιστές παγκοσμίως, θα αποτελέσει το τεχνικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο θα «χτιστεί» το «εργοστάσιο» ΤΝ «Pharos». Θα είναι ένα από τα 13 πρώτα στην Ευρώπη που δημιουργούνται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα AI Factories. Η υποδομή αυτή θα προσφέρει πρόσβαση σε δεδομένα, εργαλεία, εκπαιδευτικά μοντέλα και τεχνογνωσία σε πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, start-ups. Θα εστιάζει ιδιαίτερα σε τομείς υψηλού ενδιαφέροντος για τη χώρα: υγεία, βιωσιμότητα, ελληνική γλώσσα και πολιτισμός.
Η στρατηγική μας περιλαμβάνει και την επέκταση του «Pharos» στη Δυτική Μακεδονία, με πυρήνα έναν δεύτερο, εξειδικευμένο υπερυπολογιστή, σχεδιασμένο για εφαρμογές ΤΝ, με υψηλή απόδοση σε χαμηλής ακρίβειας υπολογισμούς. Εκεί επικεντρώνουμε σε δύο τομείς με έντονη στρατηγική σημασία και τοπική παρουσία, την ενέργεια και την αγροδιατροφή.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις για την ευρωπαϊκή δράση των AI GIGAFACTORIES, ώστε η χώρα μας να μπορέσει να αποτελέσει μέρος της πρωτοβουλίας. Επιπλέον, η Ελλάδα είναι πλέον η τρίτη χώρα, μετά τη Γαλλία και την Ολλανδία, που συμμετέχει στο Consortium Jules Verne, το οποίο έχει ως στόχο την υποστήριξη ανάπτυξης ενός από τους δύο μεγάλης κλίμακας υπερυπολογιστές της ΕΕ, του Alice Recoque. Η συμμετοχή μας διασφαλίζει πρόσβαση σε παγκόσμιου επιπέδου exascale υποδομές για ελληνικές ερευνητικές ομάδες και νεοφυείς επιχειρήσεις και ενισχύει την παρουσία μας στον ευρωπαϊκό τεχνολογικό χάρτη.
Όλα όσα σχεδιάζουμε και υλοποιούμε, φυσικά έχουν συγκεκριμένες ενεργειακές απαιτήσεις και προϋποθέτουν ένα συγκροτημένο σχεδιασμό. Αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα διαθέτει διπλάσια ισχύ ανανεώσιμων από τον peak της ισχύος που χρειάζεται, ισχύς που θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, το στοίχημα είναι να έχουμε και την ενέργεια, όταν και όπου τη χρειαζόμαστε. Αυτό προϋποθέτει επενδύσεις σε αποθήκευση, έξυπνα συστήματα διανομής ενέργειας και διασυνοριακές διασυνδέσεις, που διασφαλίζουν σταθερότητα και ανθεκτικότητα.
Μεθοδικά οικοδομούμε ένα σύγχρονο οικοσύστημα καινοτομίας, το οποίο έχει πολλαπλά οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία. Αξιοποιούμε στο έπακρο τη γεωγραφική μας θέση ως σταυροδρόμι τριών ηπείρων και ως το ασφαλέστερο σημείο της Ευρώπης προς την Ανατολή. Πρόκειται για ένα συγκριτικό πλεονέκτημα το οποίο θα εκμεταλλευτούμε. «Φέρνοντας κοντά» data centers, υπερυπολογιστές, υποθαλάσσια τηλεπικοινωνιακά καλώδια, η χώρα μας καθιερώνεται ως περιφερειακός κόμβος ΤΝ τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.
Δεν μένουμε θεατές των τεχνολογικών εξελίξεων. Αντιθέτως, πρωτοστατούμε στη δημιουργία ενός εξωστρεφούς και ψηφιακά αυτόνομου οικοσυστήματος, συμβάλλοντας ενεργά στη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής πορείας που βασίζεται στην καινοτομία και τη συνεργασία.